Ngành bảo hiểm toàn cầu đối mặt chi phí bồi thường tăng vọt do chiến sự Ukraine

Ngành bảo hiểm toàn cầu đang đối mặt với chi phí bồi thường tăng vọt khi hàng loạt máy bay cho thuê bị kẹt tại Nga, các tàu hàng bị trúng tên lửa và các tòa nhà bị san phẳng cũng như những món nợ chưa thu hồi được do cuộc chiến tranh Nga-Ukraine.

Các hãng hàng không ở Nga bao gồm hãng hàng không quốc gia Aeroflot đang thuê hàng trăm máy bay của các công ty châu Âu. Số máy bay đang bị mắc kẹt tại Nga và không thể thu hồi sớm vì Moscow cho phép các hãng hàng không Nga giữ lại chúng cho đến hạn cuối của hợp đồng.

Bảo hiểm hàng không có thể chịu tổn thất lớn nhất lịch sử

Chiến sự tại Ukraine có thể khiến các công ty bảo hiểm phải bồi thường hàng tỉ đô la. Riêng lĩnh vực bảo hiểm hàng không phải đối mặt với sự kiện mất mát lớn nhất trong lịch sử do hàng trăm máy bay cho thuê đang bị kẹt ở Nga, chưa thể thu hồi.

Caroline Wagstaff, Giám đốc điều hành London Market Group, một hiệp hội thương mại về lĩnh vực bảo hiểm quốc tế ở London, nói: “Những tác động từ tình huống khủng khiếp này sẽ được cảm nhận rộng rãi. Sẽ xuất hiện các vụ đơn đòi thường hiểm lớn khắp thị trường”.

Hình ảnh các máy bay bị mắc kẹt ở Nga và tàu hàng bị trúng tên lửa ở Biển Đen và Biển Azov sát Nga và Ukraine cho thấy các công ty bảo hiểm hàng hải và hàng không sẽ hứng tổn thất lớn, đặc biệt là liên quan các chính sách bảo hiểm “rủi ro chiến tranh” hoặc “bảo hiểm dự phòng tình huống bất ngờ” để bảo vệ chủ sở hữu nếu như tài sản của họ bị thiệt hại hoặc tịch thu trong một cuộc xung đột quân sự.

Garrett Hanrahan, Giám đốc bộ phận hàng không toàn cầu của Marsh, công ty môi giới bảo hiểm lớn nhất thế giới, cho biết chiến tranh Nga-Ukraine đe dọa tạo ra “tổn thất hàng không lớn nhất trong lịch sử” nếu các máy bay cho thuê bị mắc kẹt ở Nga không thể thu hồi. Các ước tính trong ngành cho rằng gần 600 chiếc máy bay do phương Tây chế tạo đang bị kẹt ở Nga, với tổng trị giá lên đến 13 tỉ đô la.

Nhưng các chính sách bảo hiểm đều đặt ra giới hạn tổng mức bồi thường. Theo yêu cầu của các lệnh trừng phạt, các công ty cho thuê ở châu Âu phải thu hồi máy bay của họ ở Nga vào cuối tháng 3. Nhưng Tổng thống Vladimir Putin đã cho phép các hãng hàng không Nga giữ lại các máy bay này cho đến thời hạn cuối của hợp đồng thuê.

Marsch ước tính, trong kịch bản tệ hại nhất, tức các máy bay này không thể thu hồi, ngành bảo hiểm toàn cầu sẽ gánh chi phí bồi thường khoảng 5 tỉ đô la, cao hơn mức bồi thường phải trả cho ngành hàng không sau vụ tấn công khủng bố 11-9.

Hanrahan  nhận định một khoản lỗ lớn như vậy sẽ là một “sự kiện chấn động thị trường làm thay đổi mọi thứ” vì số tiền bồi thường đó vượt xa doanh thu kiếm được từ loại hình bảo hiểm cho thuê máy bay. Một số công ty bảo hiểm có thể rút lui hoàn toàn khỏi lĩnh vực này.

Nhiều chuyên gia dự báo sẽ có kiện tụng xung quanh việc chi trả bồi thường cho các công ty cho các khách hàng Nga thuê máy bay vì một số hãng bảo hiểm sẽ lấy lý do lệnh trừng phạt để không chi trả các đơn đòi bồi thường.

Xoay xở ứng phó

Các công ty bảo hiểm đã tìm cách hạn chế rủi ro từ cuộc xung đột tại Ukraine bằng cách từ chối bất kỳ hợp đồng bảo hiểm tài sản mới nào ở Nga có thể khiến họ thiệt hại thêm. Họ cũng viết lại các chính sách bảo hiểm để loại trừ quốc gia này khỏi các yêu cầu bồi thường trong tương lai hoặc yêu cầu nộp phí bảo hiểm cao hơn đối với những con tàu đi qua các vùng biển gần Nga và Ukraine.

Ngành bảo hiểm hàng hải đã nhanh chóng hành động để hạn chế thiệt hại tài chính, với Ủy ban chiến tranh hỗn hợp (JWC), một tổ chức tư vấn bảo hiểm hàng hải quốc tế, đưa nhiều vùng biển xung quanh Nga và Ukraine vào danh sách có rủi ro cao hơn. Điều này có nghĩa là chủ sở hữu phải liên hệ với công ty bảo hiểm nếu họ muốn đưa tàu đi qua những vùng biển này.

Nhưng đối với những tàu hàng, máy bay, tòa nhà và hàng hóa được bảo hiểm và bị vướng vào cuộc chiến tranh Nga-Ukraine, thiệt hại có thể không cứu vãn được nữa.

Hôm 18-3, hãng tin Reuters cho biết Công ty vận tải biển nhà nước Bangladesh (BSC) đang yêu cầu hãng bảo hiểm Sadharan Bima Corporation bồi thường thiệt hại rủi ro chiến tranh 22,4 triệu đô la sau khi một tàu hàng của BSC bị trúng tên lửa ở gần cảng Olvia của Ukraine hồi đầu tháng 3, khiến một thuyền viên thiệt mạng.

Hiscox, một công ty bảo hiểm ở London, dự báo sẽ đối mặt các vụ đòi thường thiệt hại tài sản, chẳng hạn như nhà cửa ở Ukraine, với trị giá lên hàng chục triệu bảng. Nhưng công ty cho biết đã tái bảo hiểm phần lớn các tài sản này nên tác động có thể quản lý được.

Một lĩnh vực khác cũng chịu rủi ro chính trị là bảo hiểm tín dụng, vốn giúp bảo vệ những khoản nợ không thanh toán của các bên nợ. Chẳng hạn, nhiều khách hàng Nga đang nợ mua hàng hóa nước ngoài nhưng các lệnh trừng phạt tài chính của phương Tây khiến khả năng thanh toán các khoản nợ này bị hoài nghi.

Thị trường bảo hiểm chuyên biệt toàn cầu với thị trường bảo hiểm và tái bảo hiểm Lloyd’s of London (Anh) đóng vai trò trung tâm, dự kiến chịu tổn thất nặng nề. Cổ phiếu của các hãng bảo hiểm như Lancashire và Beazley ở thị trường này, chuyên cung cấp các dịch vụ bảo hiểm liên quan đến rủi ro chiến tranh và chính trị, giảm giá mạnh trong những tuần gần đây.

Các tập đoàn tái bảo hiểm, chuyên bán bảo hiểm cho những công ty bảo hiểm muốn bảo vệ chính họ, cũng chứng kiến giá cổ phiếu giảm nhưng ở mức nhẹ hơn.

Lloyd’s of London dự báo các thành viên của thị trường này có thể chịu tổn thất do chiến sự ở Ukraine khoảng từ 1-4 tỉ đô la sau khi tính cả chi phí bồi thường tài bảo hiểm.

Các lãnh đạo trong ngành bảo hiểm nói rằng rất khó để có được đánh giá về các tài sản bị mắc kẹt và bị thiệt hại trong vùng chiến sự.

Giờ đây, các công ty bảo hiểm và môi giới bảo hiểm đang đối mặt một nỗi lo nữa là các lệnh trừng phạt của phương Tây nhằm vào Nga có thể mở rộng sang lĩnh vực năng lượng và vận chuyển hàng hóa.

Nhưng nếu chiến sự ở Ukraine kéo dài và các vụ đòi bồi thường bảo hiểm gia tăng, ngành bảo hiểm có thể cần sự hỗ trợ của các chính phủ. Theo Hanrahan, Giám đốc bộ phận hàng không toàn cầu của Marsh, nếu tổn thất của ngành bảo hiểm tăng lên, “cần xem xét một giải pháp công-tư” vì những tổn thất mà ngành này gánh chịu một phần là do lệnh trừng phạt Nga của các nước phương Tây.